Toch zonnepanelen op het dak in het Witte Dorp?

Onder strikte voorwaarden is het straks mogelijk toegestaan om zonnepanelen op de daken van de rijksmonumentale witte woningen in het Witte Dorp te leggen. Maximaal 9 panelen zijn dan toegestaan op een gemiddelde rijtjeswoning: 4 op het dak van het schuurtje, 2 op de dakkapel en 3 centraal op het dak. Op de rode dakpannen moeten wel terracotta-kleurige panelen gelegd worden, zodat ze minder opvallen. En ze moeten overal op dezelfde plaats liggen.

Woensdag 1 november is er een bewonersavond van de werkgroep DuWiDo en Monument 3.0 waar ook het zonnepanelenplan ter sprake zal komen. Aanvang 20.00 uur in Pand P aan de Leenderweg.

De voorwaarden zijn door de werkgroepen DuWiDo en Monument 3.0 uit onderhandeld met de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit van de gemeente Eindhoven (CRK, waarin ook de Monumentencommissie is opgenomen) en de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE). Architect Harrie van Helmond heeft hiervoor een plan gemaakt.

Nu moeten de werkgroepen een collectieve aanvraag indienen voor het hele Witte Dorp. Als de gemeentelijke commissie CRK en de rijksdienst RCE dat plan goedkeuren, kunnen er zonnepanelen gelegd worden. Individuele huiseigenaren hoeven dan geen vergunning meer aan te vragen. Wel delen ze in de collectieve kosten. Hierover lopen de gesprekken nog.

De opbrengst en kosten van de zonnepanelen zijn afhankelijk van de specifiek omstandigheden, situering op het dak en de oriëntatie op de zon. De ‘rode’ panelen zijn duurder dan de normale zwarte en ze hebben een lagere opbrengst. Exacte cijfers zijn daarover nog niet te geven.

De werkgroep vertelt nu het hele verhaal:

Al enige jaren zijn we als werkgroep bezig om te bezien hoe we bewoners kunnen helpen hun woningen in Het Witte Dorp te verduurzamen. De ‘energiecrisis’ van de afgelopen jaren heeft de vraag naar verduurzaming in een stroomversnelling gebracht.

Buiten het kierdicht maken, isoleren, ventileren en energiezuinig verwarmen van de woning, past hier ook het zelf energie opwekken bij. Zonnepanelen op monumenten zijn echter lang een taboe geweest. Maar de drang naar een duurzame samenleving, de energiekosten en technische mogelijkheden hebben de laatste tijd tot nieuwe inzichten geleid op dit punt.

Zo ook in het Witte Dorp met zijn specifieke ‘ensemble’ wijkopbouw, architectuur van Dudok met de witte huizen en rode daken. Zomaar, daar waar het uitkomt, zonnepanelen op de rode daken leggen, zou het monumentale aanzien van de wijk schaden, ook als dit uitsluitend op het achterdak zou zijn. Er zijn immers veel doorkijkjes tussen de huizenblokken die zicht op de achterdaken bieden.

Er was al toestemming van de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit (CRK) van de gemeente Eindhoven en de RCE om op de berging vier panelen in ‘oost-west’-opstelling te plaatsen. Dat levert afhankelijk van de bezonning toch 800 à 1000 kWh per jaar op, oftewel 25 tot 30% van het gemiddeld jaarverbruik!

Na uitvoerig beraad tussen Werkgroep DuWiDo - Monument 3.0 en de stichting Het Witte Dorp is besloten om de gerenommeerde architect Harrie van Helmond te betrekken om tot een passend, monumentwaardig voorstel te komen, dat aan zowel de behoefte van de bewoners voldoet, als de goedkeuring van RCE kan krijgen.

Na uitgebreid overleg hebben de werkgroep met een vertegenwoordiging van de CRK en RCE een rondgang door de wijk gemaakt en een aantal uitgangspunten gedeeld. Hiermee is Harrie van Helmond aan de slag gegaan. De voorstellen zijn in beeld gebracht en gedeeld met de CRK, RCE en Stichting WIDO.

Goed was dat er overwegend positief op het voorstel werd gereageerd, maar een definitieve instemming laat ten tijde van het schrijven van dit artikel nog op zich wachten. Ook de vakantieperiode heeft in deze niet geholpen.

Collectieve vergunning

Nu zijn we op het punt beland dat we het voorstel kunnen delen met de bewoners en collectief een monumentenvergunning kunnen gaan aanvragen. We zijn nog in overleg met de gemeente om de legeskosten voor bewoners te minimaliseren. Ook praten we over een mogelijke (kleine) subsidie van de gemeente voor de ‘speciale’ terracotta-kleurige panelen.

Blijft staan dat iedereen voor zichzelf moet bepalen of zonnepanelen een goede oplossing zijn om energiekosten te verlagen en een bijdrage aan de CO2-reductie te leveren. In de nabije toekomst is het zaak om de energie die je opwekt ook zelf direct te gebruiken of op te slaan. Teruglevering aan het netwerk op een moment dat iedereen energie opwekt, zal veel minder gaan opbrengen. Ook de salderingsregeling zal in de nabij toekomst versoberd worden of zelfs helemaal verdwijnen. Mogelijk is het netwerk in de wijk ook niet toegerust om veel opgewekte energie terug te kunnen leveren en schakelen de omvormers zichzelf uit bij een te hoge spanning, helaas is dit vooraf niet vast te stellen.

De uitgangspunten die het Witte Dorp, CRK en de RCE zijn overeengekomen:

• Zwarte panelen op de rode pannen geven een te groot contrast en tasten het monument als zodanig aan. Dat is derhalve geen optie.

• Er is gekozen om zo veel mogelijk panelen ‘onzichtbaar’ te ‘plaatsen op de berging (vier) en/of de dakkapel (twee). Daarvoor moet wel gecontroleerd worden of de dakbedekking van berging en dakkapel nog goed is. Bij dakbedekkingen ouder dan 15 jaar is dit meestal niet meer het geval en is het verstandig deze voorafgaand aan plaatsing van de panelen te laten vervangen.

• Panelen die op het dak van de woning of berging met schuin dak gelegd worden, hebben een ‘specifieke terracotta‘ kleur die ‘wegvalt’ tegen de rode pannen.

Altijd zelfde stramien

• Kern van het voorstel is dat de panelen die op de rode daken geplaatst worden altijd in hetzelfde stramien liggen om zodoende de grafische architectuur te ondersteunen of zelfs mogelijk te versterken, gecentreerd op de as van de woning en de dakkapel, er kunnen dus geen panelen ‘weggelaten’ worden voor dakdoorvoeren, dakramen of anderszins. Die zullen verplaatst of verwijderd moeten worden. De hoge hoek huizen hebben een aangepast maar wel bij het blok-stramien passend legplan.

• Panelen kunnen per woning worden geplaatst, al heeft het de voorkeur om het per aaneengesloten blok woningen uit te voeren.

• Een mogelijkheid die onderzocht wordt is om eenmaal per kalenderjaar zonnepanelen gezamenlijk in te kopen en te plaatsen, dit om verschillen in uitvoering te voorkomen en de kosten te drukken. Leggen kan dan in principe alleen via deze gezamenlijke inschrijving.

Illustraties: Harrie van Helmond