Werkgroep Monument 3.0

Problemen die we ervaren uit observaties en gesprekken in de buurt

Ondanks de status van rijksmonument en beschermd stadsgezicht zijn er in het Witte Dorp tekenen van verval en verrommeling aanwijsbaar.
Er is onduidelijkheid onder eigenaren over het regiem dat met de monumentenstatus samen hangt. Wat mag nou wel, wat mag er niet, waarvoor is vergunning vereist, wat is vergunningsvrij, enz.?
Eigenaar-bewoners, die recent een woning in het Witte Dorp hebben gekocht willen deze zo snel mogelijk aanpassen aan hun wensen en eigentijdse behoeften. Vanaf de dag van transport gaan ze zelf - of met een aannemer - aan de slag om hun woning zo snel mogelijk gereed te hebben voor bewoning. Voor langdurige procedures is geen tijd en weinig begrip.
Eigenaren die wel bij de gemeente informatie opvragen en/of een monumentenvergunning aanvragen, krijgen in sommige gevallen verschillende reacties of antwoorden, hetgeen de onduidelijkheid alleen maar doet toenemen. De Gebiedsgerichte Welstandscriteria Witte Dorp, uit de in 2008 door de gemeente vastgestelde Welstandsnota blijkt ambtelijk niet of voldoende bekend.
Sommige procedures en gestelde eisen worden door bewoners als betuttelend, onredelijk of zelfs onrechtvaardig ervaren. Met andere woorden er is onvoldoende draagvlak voor de gestelde eisen en valt o.a. door vertegenwoordigers van de Stichting WiDo soms niet uit te leggen.
Geluiden uit de wijk wekken de indruk dat niet eenduidig wordt omgegaan met het berekenen van leges bij aangevraagde monumentenvergunningen. Ook wordt er geen redelijk verband ervaren tussen de door gemeente geleverde bijdrage en de in rekening gebrachte kosten.
Daarnaast gaat in de woonomgeving ook een en ander mis. Bij herinrichting van straten worden telkens andere oplossingen bedacht, voor bijvoorbeeld parkeerplaatsen en boomspiegels. Dit komt de eenheid binnen het beschermd stadsgezicht niet ten goede.

Probleem waar we nu tegenaan lopen

Als gevolg van onder meer het Klimaatakkoord wordt de noodzaak om te verduurzamen meer urgent. Voor monumenten moeten hiervoor veelal maatwerkoplossingen worden gevonden. Het Witte Dorp is echter een wijk met 264 woningen met dezelfde bouwwijze en karakteristieken. De waarde van het monument is voor een belangrijk deel gelegen in de stedenbouwkundige en architectonische samenhang. Het ligt dan ook voor de hand om een samenhangende oplossing voor deze vraagstukken te bedenken en te faciliteren.
Het valt moeilijk te begrijpen om enerzijds gemeentelijke milieudoelstellingen te lezen en oproepen te krijgen om te verduurzamen en tegelijk maatregelen aan de woningen te zien stranden op de monumentenstatus van de wijk.

Monument 3.0

Vanaf de jaren ’80 is er vanuit de wijkorganisatie actief en betrokken gewerkt aan het behoud van de stedenbouwkundige en architectonische kwaliteiten van onze buurt. Dit heeft geleid tot algemene erkenning van die kwaliteiten en uiteindelijk geresulteerd Het Witte Dorp aan te wijzen als beschermd stadsgezicht en later de status van Rijksmonument toe te kennen. Daarmee was een belangrijke fase afgesloten en gingen we als het ware een beheerfase in.

Gezien bovenstaande probleemschets is het nu tijd om een nieuwe fase in te gaan. Laten we zeggen “Monument 3.0”. Daarbij willen we het initiatief weer naar ons toe halen en actief inzetten op een Monumentaal en (in de breedste zin van het woord) Duurzaam Witte Dorp.

Dit initiatief valt de komende jaren samen met de voorbereidingen die de overheid treft voor de invoering van de nieuwe Omgevingswet, waarbij een grotere betrokkenheid van de burgers wordt verwacht.